Kan een rechter een overeengekomen boete matigen?
Matiging boetebeding
In veel overeenkomsten is een boetebeding opgenomen om partijen te “dwingen” zich te houden aan de verplichtingen opgenomen in deze overeenkomsten. In beginsel zijn deze boetebedingen geldig en dienen ze nageleefd te worden. Rechters mogen de hoogte van het boetebeding matigen, maar deze bevoegdheid tot matiging wordt terughoudend toegepast. Partijen hebben namelijk de vrijheid om een boetebeding overeen te komen.
De Hoge Raad heeft op 16 februari 2018 een arrest (ECLI:NL:HR:2018:207) gewezen, waarin de maatstaf voor matiging van overeengekomen boetebedingen verder wordt uitgewerkt. De rechtbank en het gerechtshof hadden een boetebedrag van € 20.000 a € 25.000 toegewezen. De hoogte volgens het overeengekomen boetebeding was € 1.230.000.
In het arrest komt de Hoge Raad tot het oordeel dat de matiging van de boete in deze kwestie correct is toegepast. Op grond van de wet mag er gematigd worden door de rechter en dit gebeurt in de praktijk regelmatig. Steeds vaker wordt beslist, dat de boete buitensporig is en tot een onaanvaardbaar resultaat leidt. De rechter dient daarbij niet alleen te letten op de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete. Ook op de aard van de overeenkomst, de inhoud en de strekking van het beding en de omstandigheden waaronder de boete is ingeroepen is van belang.
Overwegingen tot matiging boete
In de onderhavige zaak – waarover de Hoge Raad heeft beslist – had de eisende partij de overeenkomst opgesteld en de hoogte van de boetes bepaald zonder enige onderhandeling. Het was ook niet duidelijk geworden op grond waarvan de hoogte van de boetes was bepaald. Het hof dat eerder over de zaak beslist heeft. Zij vond dat de boetes buitensporig hoog waren in vergelijking met de werkelijke geleden schade en dat de overtreding slechts enkele incidenten betrof, die in het begin van de contractperiode hebben plaatsgevonden. Het boetebeding zag op de bescherming tegen concurrentie. Ook hebben de beboete handelingen niet tot verlies van klanten geleid. Het hof heeft net als de rechtbank de boete gematigd.
Ook al denkt u dat u – dankzij de boetebedingen – veel boetes zou kunnen incasseren, dan nog worden die boetes regelmatig substantieel verminderd. U dient zich dus niet rijk te rekenen en zich niet blind te staren op de hoogte van de “verschuldigde” boetes.